ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
«Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου της Σχολικής Μονάδας – Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης»
Διάρκεια έργου: Από 08-06-2010 μέχρι 31-12-2012. Το πιλοτικό - ερευνητικό έργο «Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου της σχολικής μονάδας: Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης» αποτελεί βασική προτεραιότητα των πολιτικών του ΥΠΑΙΘΠΑ προς την κατεύθυνση του «Νέου Σχολείου» και εντάσσεται στις δράσεις του ΕΣΠΑ από τον Ιούνιο του 2010 («Άξονες Προτεραιότητας 1,2,3 – Οριζόντια Πράξη» με MIS295381).
Γενικά Στοιχεία του Έργου
Στο έργο της ΑΕΕ συμμετέχουν 500 περίπου σχολικές μονάδες όλων των βαθμίδων και τύπων (Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Γυμνάσια, Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια, Επαγγελματικές Σχολές, Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής) από όλες τις περιφέρειες της χώρας, 6.000 εκπαιδευτικοί και 500 περίπου Σχολικοί Σύμβουλοι της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Την επιστημονική ευθύνη του έργου έχουν ειδικοί επιστήμονες - εμπειρογνώμονες (μέλη ΔΕΠ ΑΕΙ και ανώτερα στελέχη του ΥΠΑΙΘΠΑ) οι οποίοι υποστηρίζονται στο έργο τους από ομάδα αποσπασμένων εκπαιδευτικών αυξημένων προσόντων και στελεχών που έχουν προσληφθεί στο έργο με προκήρυξη.
Σκοπός και στόχοι του έργου
Τα τελευταία χρόνια, στο διεθνή χώρο και στο πλαίσιο της ανάπτυξης των πολιτικών για την αξιολόγηση, οι μορφές της εσωτερικής αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου στη σχολική μονάδα εμφανίζουν μια ιδιαίτερη δυναμική, ειδικά στις χώρες που χαρακτηρίζονται από αποκεντρωμένα εκπαιδευτικά συστήματα. Συνακόλουθα, το έργο της ΑΕΕ στο πλαίσιο του ιδιόμορφου συγκεντρωτισμού που χαρακτηρίζει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, συνιστά ένα καινοτόμο εγχείρημα υποστήριξης της αλλαγής δομών, διαδικασιών, σχέσεων και κουλτούρας προς την κατεύθυνση της σταδιακής αποσυγκέντρωσης και την ενίσχυσης της σχετικής αυτονομίας των σχολικών μονάδων της χώρας. Το έργο της ΑΕΕ επιδιώκει την ανάπτυξη της σχολικής μονάδας και την ανάδειξή της σε ισχυρό φορέα λόγου και δράσης με τη συμμετοχή των μελών της σχολικής κοινότητας στην παραγωγή γνώσης για το εκπαιδευτικό έργο και την αξιοποίηση της γνώσης αυτής για τη βελτίωση της σχολικής πρακτικής. Στο πλαίσιο του έργου η αυτοαξιολόγηση προτείνεται ως ένα δυναμικό εργαλείο κριτικής θεώρησης της σχολικής πραγματικότητας, ανατροφοδότησης του εκπαιδευτικού έργου, αλλαγής και βελτίωσης των εκπαιδευτικών πρακτικών. Ειδικότερα, ως γενικός στόχος του έργου της ΑΕΕ ορίζεται η διαμόρφωση ενός δημιουργικού συστήματος εσωτερικής αξιολόγησης των σχολικών μονάδων που θα βασίζεται στην ενεργητική συμμετοχή των μελών της σχολικής κοινότητας ώστε να διαπιστώνονται τα θετικά στοιχεία του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου, να εντοπίζονται οι αδυναμίες και να αναδεικνύονται κατάλληλες παρεμβάσεις για την επίλυση των προβλημάτων με βάση τις ιδιαιτερότητες των σχολικών μονάδων. Σκοπός του έργου είναι η βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου στα σχολεία όλης της χώρας. Οι επιμέρους στόχοι του έργου αφορούν:
- στην ανάδειξη της σχολικής μονάδας ως βασικού φορέα προγραμματισμού και αξιολόγησης του εκπαιδευτικού της έργου
- στην ανάδειξη των αδυναμιών και των επιτευγμάτων του σχολείου
- στην ενεργοποίηση των παραγόντων της εκπαιδευτικής κοινότητας
- στο άνοιγμα του σχολείου στην κοινότητα και στην κοινωνία
- στην καλλιέργεια της συνεργασίας και της αυτοδέσμευσης
- στη δημιουργία συνθηκών για αυτογνωσία και αυτοβελτίωση
- στη δημιουργία προϋποθέσεων για πρωτοβουλίες και ανάληψη καινοτόμων δράσεων
- στη δημιουργία κουλτούρας αξιολόγησης στα σχολεία που να βασίζεται στη συμμετοχή, στη συνεργασία και την αλληλεγγύη μεταξύ των μελών της σχολικής κοινότητας.
Βασικές δράσεις του έργου
Το έργο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις ακόλουθες δράσεις:
- Παραγωγή Εκπαιδευτικού Υλικού για την ΑΕΕ: η δράση αφορά στη διαμόρφωση εκπαιδευτικού υλικού υποστήριξης των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών – υλικού που περιλαμβάνει στοιχεία για το περιεχόμενο και τις προτεινόμενες διαδικασίες αυτοαξιολόγησης, καθώς και ενδεικτικά εργαλεία που μπορούν να αξιοποιήσουν τα σχολεία κατά την εφαρμογή της. Κατά τη διάρκεια της πιλοτικής εφαρμογής της ΑΕΕ διαμορφώθηκαν 4 τεύχη που αφορούν σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης και την ειδική αγωγή:
- Το πρώτο τεύχος «Βασικό Πλαίσιο» περιλαμβάνει σύντομη αναφορά στις βασικές διαστάσεις της αυτοαξιολόγησης και παρουσιάζει συνοπτικά το πλαίσιο κατηγοριοποίησης του εκπαιδευτικού έργου σε πεδία, τομείς, δείκτες και κριτήρια.
- Στο δεύτερο τεύχος «Διαδικασίες και Εργαλεία» γίνεται αναφορά στις διαδικασίες υλοποίησης των επιμέρους σταδίων της αυτοαξιολόγησης και παρουσιάζεται αναλυτικά το θεματικό και μεθοδολογικό πλαίσιο των δεικτών ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου που προτείνονται προς διερεύνηση από τη σχολική μονάδα. Το πλαίσιο αυτό συμπληρώνεται από σύντομη περιγραφή των δεικτών, από μια ενδεικτική πρόταση για τη διερεύνηση του κάθε δείκτη, καθώς και από ενδεικτικά κριτήρια ποιότητας για κάθε δείκτη.
- Στο τρίτο τεύχος «Σχέδια Εκθέσεων» δίνονται υποδείγματα των εκθέσεων τις οποίες συντάσσουν τα σχολεία μετά την ολοκλήρωση των επιμέρους διαδικασιών αυτοαξιολόγησης.
- Στο τέταρτο τεύχος «Εκπαιδευτικός Σχεδιασμός», προτείνονται διαδικασίες για την ανάπτυξη, υλοποίηση, παρακολούθηση και αξιολόγηση σχεδίων δράσης από τη σχολική μονάδα με στόχο τη βελτίωση συγκεκριμένων πτυχών του εκπαιδευτικού έργου.
- Πραγματοποίηση Επιμορφωτικών Σεμιναρίων στους Σχολικούς Συμβούλους όλης της χώρας σε περιφερειακό επίπεδο, σχετικά με την εφαρμογή της ΑΕΕ στα σχολεία.
- Πραγματοποίηση Επιμορφωτικών Σεμιναρίων σε ενδοσχολικό και σε τοπικό επίπεδο των Διευθυντών και των εκπαιδευτικών των σχολικών μονάδων που συμμετέχουν στο έργο με στόχο την υποστήριξή τους για την εφαρμογή της ΑΕΕ στα σχολεία.
- Εφαρμογή της Διαδικασίας της ΑΕΕ: Τα σχολεία αξιοποιούν το υλικό της ΑΕΕ και αναπτύσσουν διαδικασίες αυτοαξιολόγησης του εκπαιδευτικού τους έργου. Τα μέλη της σχολικής κοινότητας:
- αποτιμούν το εκπαιδευτικό έργο μέσα από συστηματικές διαδικασίες διερεύνησης των ποικίλων διαστάσεων της σχολικής πραγματικότητας (γενική εκτίμηση της εικόνας του σχολείου, διερεύνηση επιλεγμένων τομέων του εκπαιδευτικού έργου)
- εκτιμούν τις προτεραιότητες για δράση που προέκυψαν από την αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου και θέτουν στόχους για βελτίωση
- διαμορφώνουν σχέδια δράσης προκείμενου να ενισχύσουν ή να βελτιώσουν την ποιότητα συγκεκριμένων πτυχών της σχολικής πρακτικής
- δραστηριοποιούνται για την υλοποίηση των σχεδίων δράσης για βελτίωση
- αξιολογούν την πρόοδο εφαρμογής των σχεδίων δράσης και την αποτελεσματικότητά τους.
- Δημιουργία Παρατηρητηρίου Αξιολόγησης σε εθνικό επίπεδο, ως μιας σταθερής δομής ενίσχυσης των δράσεων της ΑΕΕ, με σκοπό:
- τη συνεχή παρακολούθηση των εξελίξεων σε ζητήματα αξιολόγησης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και την επεξεργασία σχετικών στοιχείων και μελετών,
- την υποστήριξη της βιωσιμότητας και της καλής λειτουργίας του θεσμού της ΑΕΕ
- την επιστημονική υποστήριξη των Σχολικών Συμβούλων, των Διευθυντών και των εκπαιδευτικών στα θέματα της ΑΕΕ,
- τις ανταλλαγές τεχνογνωσίας, εμπειρίας και διάχυσης καλών πρακτικών σε εξειδικευμένα ζητήματα αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου στα σχολεία της χώρας.
- Διαμόρφωση και Λειτουργία Δικτύου Πληροφόρησης για την ΑΕΕ σε εθνικό επίπεδο, με σκοπό τη συγκριτική αξιολόγηση και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της ΑΕΕ στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό σε τοπικό, περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο.
- Διάδοση των Αποτελεσμάτων του Έργου: Οργάνωση και Διεξαγωγή Συνεδρίων, Επιστημονικών Ημερίδων και Επιμορφωτικών Σεμιναρίων στο πλαίσιο της επιστημονικής υποστήριξης του έργου. Παραγωγή, αναπαραγωγή και διανομή έντυπου ενημερωτικού υλικού (π.χ. αφίσες, φυλλάδια, κλπ) και επιμορφωτικού υλικού.
- Αξιολόγηση του Έργου: εσωτερική αξιολόγηση του έργου από την επιστημονική επιτροπή καθ' όλη τη διάρκεια υλοποίησής του (on-going evaluation) και εξωτερική «τελική» αξιολόγηση με σκοπό τη συνολική εκτίμηση του έργου, τόσο όσον αφορά τα αποτελέσματα όσο και τις διαδικασίες υλοποίησής του (ex post evaluation).