Στην Πορτογαλία, ζητήματα σχετικά με την αξιολόγηση των σχολείων και του εκπαιδευτικού συστήματος αποτέλεσαν βασικούς στόχους των εκπαιδευτικών πολιτικών κατά τα τελευταία χρόνια και συνοδεύτηκαν από σειρά πρωτοβουλιών σε νομοθετικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. Εφαρμόζεται και η εξωτερική αξιολόγηση και η εσωτερική / αυτοαξιολόγηση των σχολικών μονάδων.

Η εξωτερική αξιολόγηση διενεργείται σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο από το Εθνικό Συμβούλιο Εκπαίδευσης (Conselho Nacional de Educação - CNE) καθώς και από υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας (π.χ. Σώμα Επιθεωρητών) που είναι υπεύθυνες για:

• την πορεία της μάθησης
• την ανάπτυξη ενός μοντέλου αξιολόγησης των υπαλλήλων του Υπουργείου Παιδείας
• την πιστοποίηση του συστήματος της αυτοαξιολόγησης
• την αξιολόγηση ειδικών προγραμμάτων σπουδών που παρέχονται από ιδιώτες ή ανεξάρτητα ινστιτούτα.

Το Σώμα Επιθεωρητών συντάσσει λίστα κριτηρίων για την εξωτερική αξιολόγηση, η οποία υπόκειται σε συνεχή αναθεώρηση. Τα ευρήματα της εξωτερικής αξιολόγησης συνήθως δημοσιεύονται, όταν η εξωτερική αξιολόγηση διεξάγεται από εξωτερικούς αξιολογητές, οι οποίοι υποβάλλουν τις εκθέσεις τους στις κεντρικές αρχές. Επίσης, είθισται να δημοσιεύονται και στην ιστοσελίδα του Σώματος Επιθεωρητών ή του Υπουργείου Παιδείας. Εκθέσεις αξιολόγησης αποστέλλονται σε όλους τους γονείς και σε άλλους κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος.

Τέλος, η Πορτογαλία χρησιμοποιεί για την αξιολόγηση της σχολικής εκπαίδευσης τόσο εξωτερικές εξετάσεις στο τέλος της υποχρεωτικής ή κατώτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, όσο και εξετάσεις που διενεργούνται στο τέλος της ανώτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Η Πορτογαλία, στηριζόμενη σε Ευρωπαϊκά προγράμματα, ανέπτυξε το Παρατηρητήριο για την Ποιότητα των Σχολείων (Observatorio da Qualidade da Escola) και το Πρόγραμμα της Ποιότητας στον 21ο αιώνα (Projecto Qualidade XXI). Και τα δύο παραπάνω προγράμματα αποτέλεσαν πειραματική εφαρμογή της αυτοαξιολόγησης των σχολείων.

Το Παρατηρητήριο για την Ποιότητα των Σχολείων παρείχε στα σχολεία ένα σύστημα πληροφοριών βασισμένο σε 15 δείκτες, οι οποίοι κάλυπταν 4 θεματικά πεδία:

1. Tα κοινωνικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά του μαθητικού πληθυσμού,
2. Tη διδακτική διαδικασία,
3. Tο κοινωνικό πλαίσιο του σχολείου και
4. τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα.

Το Πρόγραμμα της Ποιότητας στον 21ο αιώνα ήταν ένα διεθνές πρόγραμμα. Στην Ευρώπη αποτέλεσε ένα πιλοτικό σύστημα με στόχο την αξιολόγηση της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου στα σχολεία. Συμμετείχαν 101 σχολεία από 18 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Πορτογαλία. Χρησιμοποιήθηκε κοινή μεθοδολογία για όλες τις χώρες, η οποία βασίστηκε στην εκτίμηση της εικόνας του κάθε σχολείου, όπως αυτή περιγραφόταν βάσει 12 πεδίων σχετικών με τη σχολική ζωή, ταξινομημένων σε 4 τομείς:

1. Eκπαιδευτικά αποτελέσματα,
2. Διαδικασίες σε επίπεδο τάξης,
3. Διαδικασίες σε επίπεδο σχολείου και
4. Διαδικασίες όσον αφορά το κλίμα και τις σχέσεις στο σχολείο.

Στο πρόγραμμα αυτό συμμετείχαν διάφορα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Βάσει του νόμου, υπεύθυνα για την εσωτερική αξιολόγηση είναι τα εξής Σώματα:

• Το Παιδαγωγικό Σώμα, που είναι υπεύθυνο για τα Προγράμματα Σπουδών, για τον εσωτερικό κανονισμό των σχολείων και για το ετήσιο πρόγραμμα δράσεων και
• Το Εκτελεστικό Σώμα, που είναι υπεύθυνο για την αξιολόγηση του διδακτικού και μη διδακτικού προσωπικού.

Η Συνέλευση του Σχολείου, που γνωμοδοτεί για την ανάπτυξη του ετήσιου προγράμματος δράσεων, αξιολογεί τις περιοδικές και τελικές εκθέσεις που αφορούν την υλοποίηση του ετήσιου προγράμματος σπουδών και έχει την ευθύνη για την πορεία της αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας.

• Υπουργείο Παιδείας και Επιστημών: Ministérioda Educação e Ciência (πρόσβαση 9-9-2013)
• Γενική Επιθεώρηση Εκπαίδευσης: Inspecção Geral da Educação (πρόσβαση 9-9-2013)
• Εθνικό Συμβούλιο Εκπαίδευσης: Conselho Nacional de Educacao (CNE) (πρόσβαση 9-9-2013)
• Observatorio da Qualidade da Escola
• Projecto Qualidade XXI
• Ευρυδίκη: www.eurydice.org
• Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Μέσων και Πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EACEA P9 Eurydice), Αριθμοί- κλειδιά της εκπαίδευσης στην Ευρώπη -2009.
• Observatório de Qualidade do Agrupamento.
• (πρόσβαση 9-9-2013)
• Inspecção Geral da Educação, Programa AFERIÇÃO, Efectividade da Autoavalia çãodas Escolas. ProjectoESSE:Indicadoresde qualidade.(πρόσβαση 9-9-2013)