ΑΥΣΤΡΙΑ


Εισαγωγή

Ο τομέας της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού συστήματος και ειδικά της σχολικής εκπαίδευσης στην Αυστρία βρίσκεται σε μια φάση σημαντικών αλλαγών. Υπάρχουν ποικίλες μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες για την αναδιάρθρωση της σχολικής επιθεώρησης με σκοπό την ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς της σε επαρχιακό και περιφερειακό επίπεδο.

Η αξιολόγηση της σχολικής εκπαίδευσης

Στο εκπαιδευτικό σύστημα της Αυστρίας υπάρχουν δύο μορφές αξιολόγησης:
α) ο αναστοχασμός των εμπλεκομένων στο εκπαιδευτικό έργο σχετικά με την εκπαιδευτική πρακτική και
β) η εποπτεία των σχολείων, των διευθυντών και των εκπαιδευτικών από τα επίσημα όργανα της σχολικής επιθεώρησης.
Εντοπίζονται επίσης προσεγγίσεις που στοχεύουν στην επιστημονική αξιολόγηση της αποδοτικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος στο σύνολό του ή υποσυστημάτων του από εξειδικευμένους οργανισμούς, ειδικά σε τομείς που σχετίζονται με πιλοτικά προγράμματα και καινοτομίες που εισάγονται από την κεντρική κυβέρνηση ή μεταρρυθμίσεις.

Το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Παιδείας, Τεχνών και Πολιτισμού (Bundesministerium für Unterricht, Kunst and Kultur) είναι το ανώτατο εποπτικό όργανο για την Πρωτοβάθμια και την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

Στην παρούσα φάση, οι ομοσπονδιακές σχολικές αρχές στα Ομόσπονδα Κράτη έχουν την ευθύνη για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Στο επίπεδο των Ομόσπονδων Κρατών, η σχολική επιθεώρηση διεξάγεται από τους Σχολικούς Επιθεωρητές, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για συγκεκριμένους τύπους σχολείων. Στην Υποχρεωτική Εκπαίδευση, οι Επιθεωρητές αυτοί υποβοηθούνται στο έργο τους από τους Περιφερειακούς Σχολικούς Επιθεωρητές ενώ στη Μέση και Ανώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση από Επιθεωρητές ειδικούς για τα επιμέρους γνωστικά αντικείμενα.

Μέχρι τις αρχές του 1970, η βασική μορφή αξιολόγησης αφορούσε στον έλεγχο της συμμόρφωσης της λειτουργίας των σχολείων και της διδασκαλίας με τη νομοθεσία από τη σχολική επιθεώρηση.

Στη δεκαετία του 1970 άρχισε να αναπτύσσεται σε επιστημονική βάση η ιδέα για την εφαρμογή ενός συστήματος αξιολόγησης, η οποία συμπίπτει με μια περίοδο γενικότερων μεταρρυθμιστικών αλλαγών στην εκπαίδευση, που επικεντρώνονται στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Το 1971 μια σειρά πειραματικών προγραμμάτων απέκτησε θεσμική βάση ενώ ιδρύθηκε το Κέντρο για την Σχολική Ανάπτυξη ("Zentrum für Schulentwicklung", ZSE), αναφερόμενο στον Υπουργό Παιδείας, ως φορέας υποστήριξης και αξιολόγησης των σχολείων. Το τμήμα για την Αξιολόγηση και την Εκπαίδευση στο Graz ειδικότερα εστίαζε στην αξιολόγηση των καινοτόμων δράσεων στη σχολική εκπαίδευση.

Το 2006, λόγω των αυξημένων αναγκών στο πλαίσιο της βελτίωσης της ποιότητας και της αξιολόγησης, ιδρύθηκε στο Salzburg το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο για την Εκπαιδευτική Έρευνα, Καινοτομία και Ανάπτυξη του Εκπαιδευτικού Τομέα (Bundesinstitut für Bildungsforschung, Innovation und Entwicklung des Bildungswesens – BIFIE) και το 2008 έγινε ανεξάρτητος οργανισμός. Το Ινστιτούτο ανέλαβε το έργο μιας πλειάδας μικρότερων φορέων όπως του Κέντρου για την Εκπαιδευτική Ανάπτυξη (Zentrum für Schulentwicklung), της Ομάδας Εργασίας για τα Εκπαιδευτικά Standards (Arbeitsgruppe Bildungsstandards), του Κέντρου για την συγκριτική Έρευνα στην Εκπαίδευση (Zentrum für vergleichende Bildungsforschung) κ.λπ.

Το Ινστιτούτο BIFIE είναι υπεύθυνο για την παροχή συμβουλευτικού έργου στους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων στο πλαίσιο της Αυστριακής εκπαιδευτικής πολιτικής και της βελτίωσης του σχολείου με βάση τα δεδομένα που έχει συλλέξει. Περιλαμβάνει τρία κέντρα:

  1. Το κέντρο για τις εθνικές και διεθνείς αξιολογήσεις στο Salzburg, που διεξάγει όλες τις διεθνείς μελέτες ευρέως κλίμακας (PISA, PIRLS κ.λπ.) και τα εθνικά προγράμματα αξιολόγησης της σχολικής επίδοσης σε σχέση με τα εκπαιδευτικά standards.
  2. Ένα κέντρο στη Βιέννη, που ασχολείται με την προετοιμασία των μέτρων για την βελτίωση της ποιότητας στα σχολεία,
  3. Ένα κέντρο στο Graz, που ασχολείται με επιστημονικά προγράμματα και έρευνες σε σχέση με την εκπαίδευση και την αξιολόγηση.

Άλλος φορέας που υποστηρίζει το έργο του Ομοσπονδιακού Υπουργείου για την Εκπαίδευση, τις Τέχνες και τον Πολιτισμό παρέχοντας συμβουλευτικό έργο είναι η Επιτροπή Ειδικών (Expert commission), η οποία απαρτίζεται από 13 εθνικούς και διεθνείς ειδικούς επιστήμονες, και επεξεργάζεται στρατηγικές και μοντέλα σχολικής οργάνωσης. Ασχολείται με την αξιολόγηση των υπαρχόντων μοντέλων, τις καινοτομίες στην εκπαιδευτική πολιτική καθώς και με θέματα κοινωνικής πολιτικής.

Αυτοαξιολόγηση σχολικών μονάδων

Τα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Αυστρία εφαρμόζουν διαδικασίες αυτοαξιολόγησης ενώ ταυτόχρονα αξιολογούνται από τη σχολική επιθεώρηση. Στην παρούσα φάση, τα εκπαιδευτικά standards για την εξωτερική αξιολόγηση των σχολείων καθώς και τα τεστ δεξιοτήτων για τη Γλώσσα, τα Μαθηματικά και τα Αγγλικά βρίσκονται υπό διαμόρφωση και εφαρμόζονται περιοδικά στο πλαίσιο δειγματοληπτικών ελέγχων ή σε εθελοντική / ανεπίσημη βάση.
Διεξάγονται επίσης διάφορα πιλοτικά προγράμματα και εξωτερικές έρευνες σχετικά με την ποιότητα των σχολείων, τα αποτελέσματα των οποίων ανατροφοδοτούν τα συμμετέχοντα σχολεία, με σκοπό να αποτελέσουν κίνητρο και να διαμορφώσουν τη βάση για την εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων σχολικής ανάπτυξης.

Το πρόγραμμα
Q.I.S – Quality in schools, για παράδειγμα, αποτέλεσε μια πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας, Τεχνών και Πολιτισμού με στόχο την ενθάρρυνση και υποστήριξη των σχολείων για την αξιολόγηση, την παρακολούθηση και τη βελτίωση της ποιότητάς τους με την προοπτική να καταστήσει τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές και τους γονείς ένα αναπόσπαστο κομμάτι της σχολικής κουλτούρας, δεδομένου ότι η αυτόνομη διασφάλιση και ανάπτυξη της ποιότητας των σχολείων αποτελεί την προϋπόθεση για ένα εκπαιδευτικό σύστημα υψηλής ποιότητας.

Η βελτίωση της ποιότητας και η διασφάλισή της επιχειρήθηκε ως μια διαρκής αλληλουχία διαλόγου, σχεδιασμού, εφαρμογής και αξιολόγησης, στο πλαίσιο ενός «κύκλου ποιότητας».

Για τη διασφάλιση της ποιότητας και της βελτίωσής της διαμορφώθηκε από το πρόγραμμα μια πρόταση ανάπτυξης του σχολείου με έμφαση στους παρακάτω τομείς:

  • Διδασκαλία και μάθηση
  • Τάξη και σχολικό κλίμα
  • Εσωτερικές και εξωτερικές σχέσεις
  • Οργάνωση και διοίκηση του σχολείου
  • Επαγγελματισμός και ανάπτυξη του προσωπικού

Διαδικασίες - Εργαλεία

Βασικό σημείο της Πρωτοβουλίας Q.I.S. αποτέλεσε το σχολικό Πλάνο Ανάπτυξης (Schulprogramm), το οποίο περιείχε τις κατευθυντήριες αρχές του σχολείου, μια αναφορά της κατάστασής του, τα μέτρα και τους στόχους του σε επιμέρους τομείς ποιότητας. Το πλάνο αυτό αποτελούσε ουσιαστικά μια συμφωνία των παραγόντων του σχολείου με εσωτερική και εξωτερική επίδραση: λειτουργούσε δηλαδή ως πλαίσιο οδηγιών για την εκπαιδευτική δράση, ως μέσο για την πληροφόρηση του κοινού, ως εργαλείο σχεδιασμού και ως κριτήριο ή μέτρο σύγκρισης για την ανάπτυξη του σχολείου.

Η αξιολόγηση αποτελούσε αναπόσπαστο στοιχείο του σχολικού πλάνου ανάπτυξης και όφειλε να διεξάγεται σε τακτά διαστήματα, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, μέσω εφικτών μεθόδων. Απαιτούσε την παρακολούθηση των εξελίξεων και την εξασφάλιση της εφαρμογής και της αποτελεσματικότητας των μέτρων. Τα προσωπικά δεδομένα ήταν εμπιστευτικά, ενώ τα αποτελέσματα και ο προγραμματισμός της δράσης ανακοινώνονταν προκειμένου να διαμορφωθεί μια κοινή βάση για την προώθηση των δράσεων βελτίωσης.

Το παραπάνω πλαίσιο αντικαταστάθηκε από το πρόγραμμα «SQA» (Schulqualität Allgemeinbildung») για την αξιολόγηση και τη διασφάλιση της ποιότητας των σχολείων της γενικής παιδείας, το οποίο εφαρμόζεται πιλοτικά κατά το σχολικό έτος 2012-13, με στόχο την γενίκευσή του μετά το 2013.

Πηγές - Σύνδεσμοι