ΜΑΛΤΑ


Εισαγωγή

Η πολιτική της Μάλτας, το 1990, για την αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος οδήγησε στην αυτονομία των σχολείων, ενώ ο Εκπαιδευτικός Νόμος του 1988, όπως τροποποιήθηκε από την Πράξη XIII του 2006, καθόρισε το δικαίωμα του Υπουργείου Παιδείας να ορίζει τις ελάχιστες προϋποθέσεις για τον καθορισμό του Εθνικού Προγράμματος Σπουδών (National Minimum Curriculum). Από το 1997 κάθε σχολείο εφαρμόζει ένα τριετές «Σχέδιο Ανάπτυξης» το οποίο αξιολογεί σε ετήσια βάση, ενώ από το 2004 οι κεντρικές εκπαιδευτικές αρχές, μέσω των Στελεχών Εκπαίδευσης (Education Officers), πραγματοποιούν εξωτερικές επιθεωρήσεις στα σχολεία. Το «Σχέδιο Ανάπτυξης» του σχολείου και το «Πρόγραμμα Διαχείρισης της Σχολικής Απόδοσης» (Performance Management Programme) αποτελούν τα δύο βασικά εργαλεία αυτοαξιολόγησης των σχολείων.

Η αξιολόγηση της σχολικής εκπαίδευσης

Το Τμήμα Διασφάλισης της Ποιότητας (Quality Assurance Department), μέσω των «Στελεχών Εκπαίδευσης», πραγματοποιεί εξωτερικές επιθεωρήσεις κάθε πέντε χρόνια και παρακολουθεί τον σχεδιασμό και την εφαρμογή του «Σχεδίου Ανάπτυξης» κάθε σχολείου χωριστά. Η εξωτερική επιθεώρηση βασίζεται στην εσωτερική αξιολόγηση/αυτοαξιολόγηση των σχολείων και έχει ως σκοπό τη διασφάλιση των κριτηρίων και των καλών πρακτικών με βάση το «Εθνικό Πρόγραμμα Σπουδών». Οι βασικοί τομείς στους οποίους εστιάζει είναι η «Διδασκαλία και Μάθηση» και η «Ηγεσία του Σχολείου».

Η εξωτερική επιθεώρηση δεν αφορά την ατομική αξιολόγηση κάθε εκπαιδευτικού χωριστά αλλά τη συνολική αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου που παρέχεται εντός της σχολικής μονάδας. Στα πλαίσια της εξωτερικής επιθεώρησης παρέχονται «Οδηγίες Αξιολόγησης» (Review Guidelines) στους εκπαιδευτικούς και τους Διευθυντές των σχολείων που έχουν ως στόχο αφενός την υποστήριξη του εκπαιδευτικού προσωπικού όσον αφορά την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών τους πρακτικών και αφετέρου την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της σχολικής μονάδας. Οι «Οδηγίες Αξιολόγησης» αφορούν τους εξής τομείς:

  1. Ηγεσία και διοίκηση του σχολείου
  2. Σχέδιο Ανάπτυξης του σχολείου
  3. Ποιότητα της μάθησης και της διδασκαλίας
  4. Πρόγραμμα Σπουδών
  5. Υποστήριξη μαθητών
  6. Επίδοση και αξιολόγηση μαθητών
  7. Συμμετοχή γονέων
  8. Ήθος
  9. Διαχείριση των οικονομικών πόρων

Τα «Στελέχη Εκπαίδευσης» ορίζουν ένα χρονοδιάγραμμα αξιολόγησης και ο Διευθυντής του σχολείου ενημερώνεται από τον Ιούλιο ότι το σχολείο του πρόκειται να αξιολογηθεί το επόμενο σχολικό έτος. Αποφασίζονται οι μέθοδοι που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την αυτοαξιολόγηση και τόσο ο Διευθυντής όσο και οι εκπαιδευτικοί του σχολείου διανέμουν τα ερωτηματολόγια στους γονείς και το εκπαιδευτικό προσωπικό γενικότερα. Κατά τη διάρκεια της εξωτερικής αξιολόγησης, τα «Στελέχη Εκπαίδευσης» (Education Officers) έχουν συναντήσεις με τον Διευθυντή του σχολείου και πραγματοποιούν επιτόπιες παρατηρήσεις της διδασκαλίας στην τάξη. Την τελευταία ημέρα της επιθεώρησης, παρουσιάζονται τα κυριότερα ευρήματα και ακολουθούν προτάσεις προς βελτίωση. Τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων και γενικότερα τα ευρήματα της αξιολόγησης αποστέλλονται στον Διευθυντή του σχολείου, ο οποίος αποφασίζει με ποιον τρόπο θα τα κοινοποιήσει στο ευρύ κοινό και σε κάθε ενδιαφερόμενο.

Αυτοαξιολόγηση σχολικών μονάδων

Η Διεύθυνση του σχολείου, δηλ. ο Διευθυντής, ο Υποδιευθυντής και οι Συντονιστές -Υπεύθυνοι των γνωστικών αντικειμένων, αλλά και οι εκπαιδευτικοί είναι συνυπεύθυνοι για την εφαρμογή της αυτοαξιολόγησης στα σχολεία. Ορισμένα «προοδευτικά» σχολεία εμπλέκουν τους μαθητές και τους γονείς. Ουσιαστικά, οι εκπαιδευτικοί είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή του Προγράμματος Σπουδών, ενώ τα στελέχη της σχολικής διοίκησης είναι αρμόδια για την οργάνωση και διοίκηση του σχολείου.

Ο σχεδιασμός της αυτοαξιολόγησης είναι μια συμμετοχική διαδικασία που υλοποιείται σε μια περίοδο τριών χρόνων και οδηγεί στο σχέδιο «Ανάπτυξης του Σχολείου», το οποίο αξιολογείται και τροποποιείται ετησίως ανάλογα με τις μεταβαλλόμενες εκπαιδευτικές ανάγκες. Από το 2004, το βασικό έγγραφο του Υπουργείου Παιδείας πάνω στο οποίο στηρίζεται η διαδικασία αυτοαξιολόγησης των σχολικών μονάδων είναι το Εγχειρίδιο «Γνωρίζοντας το Σχολείο μας», το οποίο διαμορφώθηκε με βάση το αντίστοιχο Εγχειρίδιο της Σκωτίας: «Πόσο αποτελεσματικό είναι το σχολείο μας; Αυτοαξιολόγηση με βάση δείκτες επίδοσης». Το Εγχειρίδιο «Γνωρίζοντας το Σχολείο μας» περιλαμβάνει επτά βασικά πεδία αυτοαξιολόγησης:

  • Διοίκηση, Ηγεσία και Διασφάλιση της Ποιότητας
  • Πρόγραμμα Σπουδών
  • Μάθηση και Διδασκαλία
  • Επίδοση των μαθητών
  • Υποστήριξη Μαθητών
  • Ήθος
  • Υποστηρικτικά Μέσα

Τα παραπάνω πεδία διερευνώνται μέσω δύο τύπων αυτοαξιολόγησης:

  1. τη μακροσκοπική / ευρύτερη θεώρηση, που αναφέρεται στις δυνατότητες και τις αδυναμίες του εκπαιδευτικού έργου στο σχολείο ως προς τα παραπάνω πεδία για μια περίοδο τριών χρόνων και
  2. τη στενότερη / βραχυπρόθεσμη θεώρηση, που στηρίζεται σε ετήσιους δείκτες για καθένα από τα παραπάνω πεδία.

Διαδικασίες - Εργαλεία

Μια ενδεικτική φόρμα αυτοαξιολόγησης για τη μακροπρόθεσμη θεώρηση του εκπαιδευτικού έργου του σχολείου είναι η ακόλουθη:

Μια ενδεικτική φόρμα αυτοαξιολόγησης βάσει συγκεκριμένων δεικτών και θεματικών ενοτήτων ανά πεδίο είναι η ακόλουθη:

Πηγές - Σύνδεσμοι

  • Ministry for Education and Employment
  • Ministry of Education, Youth and Employment, Department of Operations, Education Division – Malta, Handbook:Knowing Our School, 2004.
  • Eurybase, The Information Database on Education Systems in Europe, The Education System in Malta, 2006-7.
  • EURYDICE, Quality Assurance in Early Childhood and School Education, 2011. (πρόσβαση 4-9-2013)